استخر های شنا برای کاربری های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند که بنا بر کاربری آن، دارای قسمت­های متفاوتی می باشند.

یک استخر عمومی، دارای بخش هایی است که در زیر به آن اشاره می کنیم:

1. سالن استخر
2. استخر شنا
3. جکوزی
4. سونا بخار
5. سونا خشک
6. حوضچه آب سرد
7. ورودی
8. رخت کن
9. دوش ها
10. دستشویی ها

برای عملکرد بهینه ی این بخش ها نیاز به یک سیستم تاسیساتی یکپارچه است تا بتواند محیطی مناسب را برای شناگران تامین کند. برای برآورد این نیاز، تاسیسات یکپارچه ای را در فضایی به نام موتورخانه استخر تعبیه می کنند.

موتورخانه های معمولی استخر دارای تجهیزات زیر می باشند:

• دیگ آبگرم
• دیگ بخار
• سختی گیر
• فیلتر شنی
• مبدل حرارتی
• منبع کویل دار
• موگیر
• پمپ
• شیر آلات و اتصالات

طراحی موتورخانه استخر شامل 3 بخش کلی می باشد.

• بخش اول واحد گرمایش
• بخش دوم تصفیه آب
• بخش سوم پمپاژ

برای بررسی موتورخانه ی یک استخر لازم است تا تک تک واحد های استخر به صورت مجزا مورد بررسی قرار گیرند تا تمامی تجهیزات مورد نیاز برای ایجاد آسایش شناگران مشخص شود.

آب حیاتی ترین پارامتر استخر است.

 آب شهر با دمای 10-20 درجه سانتی گراد (بسته به شهر و یا کشور مورد استفاده) وارد موتورخانه شده و این آب قبل از ورود به استخر می باید مراحلی را طی کند، به دمای آسایش انسان نزدیک شود و در استخر مورد استفاده قرار گیرد، آب شهر همچنین باید سختی گیری شده و تصفیه گردد و در مراحلی مواد شیمیایی نظیر کلر به آب اضافه گردد تا ذرات و مواد مضر آن گرفته شود.

آب مورد استفاده در استخر شنا امکان جذب میکروب و ویروس را دارد و باید همواره از سلامت آن اطمینان حاصل کرد. برای مقابله با این مشکلات از فیلتر ها و مواد شیمیایی استفاده می شود.

یکی دیگر از مشکلات مربوط به آب در سیستم موتورخانه استخر، سختی آن است که همه ساله میلیونها دلار در جهان صرف نگهداری و تعمیرات تجهیزات و لوله‌کشی‌های آسیب دیده از آن می‌شود.

مکانیزم ایجاد سختی آب بدین صورت است که بخار آب در جو چگالیده شده، دی اکسید کربن هوا را در خود حل می‌کند و تشکیل اسید ضعیفی بنام اسید کربنیک می‌دهد. این اسید همراه با قطرات باران به زمین می‌بارد. از خاکهای سطحی عبور کرده و به بستر‌های سنگی زیر زمینی که معمولاً سنگ آهک می‌باشند می رسد، سنگ آهک مخلوطی از کربنات کلسیم و منیزیماست. اسید ضعیف، آهک را در خود حل می‌کند و موجبات سختی آب را فراهم می‌آورد. برای مقابله با این مشکل از سختی گیر استفاده می شود.  

استخر ها به دو صورت سرباز و سرپوشیده مورد استفاده قرار می گیرند.

 در صورت سرپوشیده بودن استخر های شنا نیاز به تهویه سالن، وجود دارد. سالن مورد استفاده باید در درجه حرارت مناسب و  رطوبت مطلوب باشد. برای تامین این درجه حرارت باید از وسایل سرمایشی و گرمایشی استفاده کرد که در این کتابچه به بررسی این مسائل نمی پردازیم و تنها به نوع سیستم تامین کننده این حرارت و رطوبت اشاره خواهد شد.

در استخر های سرباز، نیاز به تهویه محیط وجود ندارد و تنها آب استخر باید از لحاظ تمیزی و درجه حرارت مورد بررسی قرار بگیرد.

جکوزی در دمای مطلوب بین 36 تا 42 درجه کار می کند و باید آبی تمیز داشته باشد. برای تامین این شرایط نیاز به تاسیساتی است که در زیر نمای شماتیک این سیستم نشان داده می شود. جکوزی ها دارای سیستم های جت پمپ هستند تا با فشار آب و برخورد آن به بدن شناور، آب درمانی جکوزی تکمیل گردد.

برای بهره برداری مناسب از سونای بخار، باید رطوبت نسبی تا 99 درصد را برای آن فراهم کرد. برای ایجاد این شرایط لازم است تا با استفاده از تاسیسات نشان داده شده در شکل زیر این محیط را برای استفاده مهیا کرد.

برای استفاده از سونای خشک نیاز به نصب تاسیسات در موتورخانه نمی باشد و در این قسمت به بررسی آن نمی­پردازیم.

حوضچه آب سرد

برخی از پزشکان، فواید بسیار زیادی را برای استفاده از حوضچه های آب سرد بر می شمرند. برای عملکرد صحیح حوضچه های آب سرد، می توان راه های مختلفی را انتخاب نمود. در بعضی از استخر ها از سیستم های سرمایش مانند چیلر کمک می گیرند تا درجه حرارت این حوضچه را پایین نگاه دارند.

ورودی و رخت کن

در سالن ورودی و رختکن یک استخر، باید با تهویه مناسب و استفاده از سیستم های سرمایشی و گرمایشی، محیطی آرام را برای شناگر ایجاد کرد.

برای طراحی تاسیسات این دو قسمت مشابه کتاب های طراحی تهویه مطبوع همچون کتاب کریر عمل می کنیم.

دوش ها و دست شویی ها

آب بهداشتی مناسبی که برای دست شویی و دوش ها مورد نیاز است باید در درجه حرارت مناسب در اختیار شناگران قرار گیرد که برای تامین این آب باید از تاسیساتی همچون نمای شماتیک زیر استفاده کرد. در این نما نحوه سیرکولاسیون آب و تجهیزات مورد استفاده برای گرمایش این آب نشان داده شده است.

حال پس از بررسی اجمالی بخش های مختلف استخر و تاسیسات مورد استفاده برای آن ها، به محاسبات سیستم های تاسیساتی برای استخر شنا می پردازیم.

برای راحت تر شدن محاسبات مطلب را در 3 فصلِ گرمایش، فیلتراسیون و پمپاژ  ارائه می کنیم و در انتها نیز به حل مثالی برای استخر می پردازیم.